Imágenes de páginas
PDF
EPUB

logarithmorum illud præclarissimum artificium, non tua quidem (quod ad gloriam maxime fecerit) reperisti fortuna, sed quod æque laudem meretur, consummasti industria, atque omnibus numeris absolvisti. Quod inutile forsan adhuc et imperfectum jaceret opus, fundamenti sui ruderibus obvolutum, nisi subtilissimi tu limam ingenii, et indefessæ diligentiam manus adhibuisses. Qui densas istas numerorum phalanges dum velut in aciem ordinatim instrueres, totque immensos nobis canonas concinnares, tui temporis dispendio nostri otium redemisti, tuo labore nostrum sublevasti tædium; nostro ut somno parceres, ærumnosis teipsum vigiliis macerasti, dignus propterea qui innumerabiles a nobis, neque per tuos etiam logarithmos computabiles gratias reportares. Quid alios, dum vita suppeteret, florentes fama, nunc placide quiescentes, ab umbrarum tranquillo hospitio producerem in scenam? quos certe omnino tacitos præstat, quam male tractatos inficeta concione, et mutila cum laude memoratos. [Unum saltem gratitudo publica vetat omnino intactum præterire, stupori etiamnum nostro superstitem, geometricam hanc qui nuperrime, (ni fallor, et sane fallar haud invitus,) nunc astronomicam Oxonii cathedram meritissime occupat ornatque, a facillima nescio divinitate ingenii, an a suavissima morum humanitate magis commendandus (id certissime constat ut præcociores neminem unquam prætulisse spes, ita nec maturiores quenquam fructus protulisse) prodigium olim pueri, nunc miraculum viri, imo dæmonium hominis; atque ne mentiri videar, suffecerit nominasse ingeniosissimum et optimum Christopherum Wrennum: de quo ne plura addam, cum virtus facit ejus toti spectata mundo, vobisque intimius explorata,

meisque adeo attenuanda potius, quam amplicanda encomiis, tum delicatum viventis, ne rudius offendam pudorem, meamque simul in tam luculenta materia prodam temere infantiam.] Præsertim quando, omnem hodie qui apud me paginam jure repleturus videbatur, supersit adhuc, et ah! utinam laudi potius nostræ, quam luctui superesset, antecessorum ut tempore postremus, ita nulli merito postponendus ; vir infeliciter, ne dissimulem, mihi non nisi de longinquo et famæ tantum beneficio cognitus, famæ tamen haud vulgaris, aut dubiæ, sed optimorum complurium et sapientissimorum virorum consona authoritate subnixæ; quo paratiorem mea verba, non ab affectu privato dictata, sed veritatis vi expressa, non amicitiæ juri debita, sed virtutis reverentiæ data, sibi fidem deposcant. Quid enim, qui virtutum suarum segniter animos irritanti fama non admodum credulæ facilitatis homines admiratione perculit, corripuitque amore; qui sibi necdum visos, penitusque ignotos studio devinxit sui, et desiderio inflammavit, qualem quantumque esse virum oportuit? Tui certe simillimum, divine Laurenti; utpote in quo cum omnigena scientia rerum incorrupta probitas morum, cum intelligentia magis quam virili plusquam virgineus pudor, cum sagacissima prudentia candidissima simplicitas, cum profunda soliditate judicii perspicax acumen ingenii, cum vivida alacritate mentis invicta laboris patientia, cum illibata denique severitate vitæ suavissima conversandi lenitas, raro quodam et vix credibili temperamento conspirarint. Non unius is scilicet, aut alterius scientiæ tenui rore aspersus, sed omnium fuit denso imbre perfusus, nec extimam duntaxat cutem rerum perstrinxit notitia, sed abstrusissima viscera pervasit. Ut præter mathesin,

peculiari jure suam ultraque quam dici fas sit sibi perfectissime intellectam, nullam non potuerit liberali dignam indole disciplinam profiteri. Theologiæ imprimis mysteria diligentissime perscrutatus est, sacrarumque in secretiores recessus literarum, ut pauci fere alii, altissime penetravit; ad id præstantissimum genus studii, non ut plerisque usu venit, spe quapiam mercedis allectus, sed bonæ tantum mentis generoso impetu abreptus. Medicorum, etsi non filius, familiaris admodum fuit, præclaræ istius facultatis cum peritissimo quovis haud injuria conferendus. Juris quam consultus fuerit, non perinde compertum habeo dicere: illud audacter pronunciem, justitiæ fuisse prudentissimum, nec legum omnino scripta ignorare potuisse, quarum fuerit præscriptis tam integre obsequutus. Jam linguas (quod in homine philosopho quis miretur impense) ita percalluit eruditas, adeoque ab omni humaniore literatura exquisite instructus fuit, ut egregius omnino criticus meruerit censeri, nisi quod a supercilio prorsus omni et pædagogico fastu nimisquam alienus. Historias enim plerasque omnes non oculo tantum perlustraverat, aut manu triverat, sed menti penitus insculpserat; oratores et poëtas præcipuos evolverat sedulo, perpenderat acri judicio, et fideli erat memoria complexus. Fastidio sim, si levioribus istis (quæ tamen alii gravissima ducunt) sigillatim immorer commemorandis. At philosophiæ omnis quam apprime gnarus, quam in naturæ fuerit observandis phænomenis solers, in causis pervestigandis sagax, in detegendis erroribus promptus, in confirmanda veritate certus, in alienis dijudicandis sententiis ingenue accuratus, in suis discutiendis rigide circumspectus, vos cito testes, vos appello judices, quorum novisse illum propius, et

sæpius philosophantem auscultasse tam dandum est felicitati, quam meo deputandum infortunio, tanti beneficii permansisse exsortem. Unicum occurrit dilaudandum nescio magis in eo, an reprehendendum, saltem maximopere deplorandum, quod scientiæ parandæ cupidior, quam curandæ valetudini intentior, dum nimio veritatem studio quæreret, vitam amiserit, et sapientiæ maluerit occumbere martyr, quam naturæ mori debitor. Immodicis quippe vigiliis dum fugitantia consectaretur astra, in medio quasi fatiscens cursu defecit; dum perplexos syderum gyros explicaret, lethalibus ipse laqueis concidit irretitus : animam ut videatur cœlesti luce commutasse suam, inque illos, quos contemplatus est, orbes transmigrasse. O vanos semper, et mendaces astrologos! O funestum Jovem, Jovisque comites luctuosos! O cœlos immites, et stellas enormiter ingratas! hanccine vestri studiosis observantiæ gratiam refertis ? hac cultores vestros mercede compensatis? huc tot insomnes vobis curas impendisse? revelasse vestram invidendam, scilicet, et inconspicuam mortalibus pompam; vestrosque in ordinem incompositos cursus redegisse? Ut Galilæum detectorem lucis vestræ, illorum, quibus vos primus aspectavit, oculorum vivum etiam spirantemque mulctaretis usu; hunc Galilæi supparem, digestorem motus vestri, vitali penitus, vixdum senii ingressum confinia, aura privaretis. Valeatis itaque per me licet, et sempiternis posthac immersæ tenebris, erroribusque implicita, nullo observante, inglorio stipatæ satellitio, iners curriculum transigatis; dum vestris nos interea puriores radiis, constantiores motibus, benigniores influxibus, occidui nostri luminaris mores contemplamur. Etenim ut aliorum is scientiam sua, ita suam

ipse videtur scientiam virtute supergressus; non musis acceptior quam gratiis, imo (si tantas indivulso res connexas fœdere committere fas sit) a morum amabilior dulcibus illecebris, quam ab ingenii eximiis dotibus mirabilior. Reticebo quas cum aliis, opinor, paucis communes obtinuit, justitiam, temperantiam, constantiam animi, et sordidarum rerum despectum; illas saltem virtutes leviter perstringam, quæ singulares in eo et infrequenti prorsus exemplo emicuerunt. Modestiam imprimis, in tanta indole, in tam consummata eruditione, in tali opinione hominum, summam et plane incredibilem. Aliis quippe qui ad invidiam usque sapere, sibi quasi desipere videbatur; cui nemo non esset secure innixus, suo ipse solebat judicio diffidere; suasque ultro dotes silentio obtegebat, quas intempestiva plerique student garrulitate ostentare: profundo flumini haud absimilis, tacito labenti alveo, magnamque vim aquarum nullo cum strepitu deferenti. Thesaurus illi inerat locuples, sed (ut fieri assolet) alte defossus, non quidem perfunctorie inspectanti obvius, sed nec curiose scrutanti inaccessus: neque enim suas suppressit invide facultates, sed occultavit modeste; non opes animi avare detinuit, at provide dispensavit; ut non importune cupidus alieni sensus, ita sui non temere prodigus; liberalis tamen, et paratus sciscitanti respondere, idque accurate, et paucis, oraculi instar, non effutientis multa, sed certa prodentis. Linguam stricte cohibuit, non animum penitus occlusit, quem saltem pulsanti facile aperiret: apud se mansit potius, quam a se alios prohibuit, nedum domum suam communivit ab hospitibus, quos tamen lubentius adventantes excepit, quam jactantius invitavit. Sane e re esset humana, ut multos habemus dicendi ma

« AnteriorContinuar »