Hæresis, obscoenos Christi velamine mores
Pestiferumque tegens specioso nomine virus:
Omnis in hanc fluxit scelerum contagio Lernam.
Quale chaos rerum, tenebræ, confusio, bellum!
Vox derilanti similis, mens (siqua) furenti;
Et methodus, qualis connectit somnia; miror
Si sanus, vigilem certe scripsisse negarim.
Proponit, nec persequitur; per mille vagatur
Lubricus ambages, nec se extricare laborat.
Mille licet vicibus repetat sua, nausea donec
Ingruat et patulæ arescant raucedine fauces,
Nec meminisse sui valet, aut consistere secum,
In cantu sibi perpetuo discordat eodem.
Undique dicta rapit, compilat scrinia prædo
Callidus, immutat fallax sua furta character,
Deformat vultum larva celante priorem.
Polluit historias, veteris dictamina famæ;
Transponit loca, secernit vicina, remota,
Germanis Indos, Rheno conjungit Hydaspem:
Conturbat seriem fatorum, tempora rerum
Invertit, seros proavis præferre nepotes
Ausus, Alexandrum Cyro, Cyrumque Sesostri:
Attexit nova, quæ nullus firmaverit author,
Seria ridiculis, fucatis vera remiscet:
Confundit brutis humana, et sacra profanis.
Iste tamen liber, ut miracula vana, libido
Lascivus, novitatis amor, metus, improbus error,
Persuasere fidem falli proclivibus, alas
Explicuit, variasque absurdo dogmate gentes
Afflavit, comes armorum, quibus obruit orbem
Turbinis instar atrox Nabathææ cultor arenæ.
Vis illata duplex mundo; cervicibus arma
Aptarunt juga, sed juga mentibus Alcoranus ;
Quem velut æthereæ scintillam lucis Olympo
Delapsam, veri canonem justique supremum
Et solum, sub quo decidunt judice lites,
Pensant facta, regunt mores, vitæque tenorem
Componunt, miro Turcæ dignantur, honore;
Descriptum pulchre limbo radiante coronant;
Solertes immensa reportant præmia scribæ :
Mille coronatis totidem mendacia constant.
Ast animo quisquis memori, cerebrique tabellis
Mollibus insculpens defuncti verba prophetæ
Respirare dedit, reverentia lautior illum
Prosequitur, meruit suffimina, numinis instar
Exigui colitur, decorat convivia præsens.
Objectum non ablutis accedere plantis,
Immunda tractare manu, contingere spurco
Corpore, luminibusque sacrum inspectare volumen
Haud bene purgatis, fuerit deflebile crimen.
Lustralis tibi lympha deest, cum tollere librum
Usus et officii ratio imperiosa requirit?
Armatos adhibe digitos, et forcipe puro
Suscipe, vel medii defensum tegmine panni.
Væ tibi, ni caveas contra lustrare profano
Podice, sacrificove opponere terga legenti.
O curas secus impensas, a cortice sordes
Externo prohibere, latentia stercora sensus
Turpis, et impuri maculas celare recessus ;
Ac faciem dictis, sed non advertere mentem.
Hujus amor scripti non in se terminat, ultra
Promovet affectus, et chartas consecrat omnes;
Nosque reos peragunt infandi criminis ausos
Natibus infestis sacram temerare papyrum,
Religione sua inscribi (tum denique) dignam :
Nec Venetis se perpendunt debere cloacis,
Mirificum quæ nunc involvunt lintea vatem.
Dotatur miris virtutibus illita libro
Exceptis membrana notis; comitatur habentem
Certa salus, fugiunt depulsa pericula; tutum
Quis dubitet, tereti quicunque monilia collo
Appendat sapiens chartacea, brachia sanctis
Muniet armillis? quis tam temerarius illum
Ut violet morbus, damnum manus inferat audax,
Aut
accedat alastor?
prope non nimium præceps
Pugnatur? quoties inimicos obtudit enses
Affixum signis carmen fatale, caducas
Restituitque acies, dubiamque arcessere palmam
Attractu valuit? panduntur vela, procella
Ingruit, antennis circundata, chartula pontum
Compescit, nubes abigit ventosque, serenum
Allicit, in magico tanta est fiducia versu.
Stylus Arabs libri, sensus sublimis, ut illis
Esse solet nullus quibus est; evolvere cuncti
Non intellecto quamvis sermone tenentur,
Et legere ignari: studium persolvit ocellus,
Mens vacat officio: quid enim, nescire profanam
Excusare manum meruit, digitique recidet
Ignavi curas? quo scilicet indice voces
Enumerant, literas, accentus, commata, versus ;
Qualia, quæve legant cæci, quota nosse laborant;
Mole fidem, non vi; numero, non pondere censent.
Ne tamen ignoret penitus miserabile vulgus
Quæ melius nescire foret, mysteria fidus
Explicat interpres textumque enodat acerba
Pensatus trutina, duroque examine notus.
Nunc quæ depromunt ex illo dogmata fonte,
Quos cudunt fidei articulos, exponere Musa
Aspirante juvat. Seni numerantur in ore
Communi celebres, primaque in classe locandi.
Esse Deum, angelicas mentes, sacra biblia, vates,
Judicium extremum, decreta bonique malique.
De quibus uberior quæ sit sententia Turcis
Dicam, nec posito deflectar ab ordine. Primo
Est Deus, æternus, naturæ simplicis, unus
Persona; similis, consortis, comparis expers;
A nullo genitus, genitor nullius; origo
Ipse sui; factor, custos, moderator eorum,
Omnia quæ patulo mundus complectitur orbe.
Transcendit sensum ipsius proportio, membri,
Partis, divisionis inops, non competit illi
Forma, nec effigies vivo simulanda colore.
Ante, simul, post res fuit, est, erit; haud manet usquam
Ille loci, nec abest; fixusqne per omnia currit.
Nec minor esse potest, nec major; commoda nulla,
Affectus, curas patitur: desciscere mundum
Finge, fides cesset, reverentia numinis omnis
Exulet, involvat sacrorum oblivio terras;
Nec deserta suis fument altaria flammis;
In cineres abeat cœlestis machina, priscum
Terra chaos repetat, nihili redigantur in alvum
Omnia, funestaque cadant absorpta ruina;
Nec dives minus aut felix erit, haud premet illum
Cura, vel afficiet dolor, aut urgebit egestas,
Intra se plenum consummatumque, suisque
Contentum saturumque bonis. Perlustrat aprico
Lumine cuncta; cavernosis quæ clausa latebris,
Quæ defuncta sua fugere evanida vita,
Illaque, quæ nondum mundanæ conscia lucis,
Imperfecta jacent dubiæ sub semine causæ ;
Quo manifesta magis, præsentia, facta tuetur?
Cognovit pater Oceanus quot lambit arenas,
Quot numerat Ceres, ignavum quot grana papaver,
Qui foliis census debetur, quique capillis.
Hærentem scopulo polypum dijudicat, atræ
Formicæque super nigrum vestigia saxum,
Obscuros gressus sub opaca nocte tegentis:
Percipit elisos submissa voce susurros,
Atque verecundæ pressissima murmura linguæ.
Quoque nihil fecit natura abstrusius, ille
Intima rimatur taciti penetralia cordis.
Nec tamen aspiciens oculos habet, aut quibus audit
Possidet auriculas, est totus lumen, et auris
Totus: ab humano penitus perceptio sensu
Abludit divina. Illi mortalia subsunt
Omnia, prævalidisque obsistere nescia parent
Imperiis ejus contra nihil accidit usquam
Aut præter decreta, manus, moderamina: nutu
Absque Dei nec musca suas levis explicat alas.
Non illum neglectus iners, non perfida Lethe,
Non præsumptio vana trahit, nec devius error.
Lucis inaccessæ longinquas incolit arces,
Quo penetrare nefas, etsi sublimibus esset
Ingeniis ea mortalem mysteria captum
Excedunt, illuc spectare superbia nobis
Stulta, stupor sceleratus erit; pia suscipit illum
Credulitas, qualem descripsimus. Esse, secundo,
Angelicos confide choros, cœlestis alumnos
Aulæ, syderei comites proceresque tyranni,
Participes regni, mandatorumque ministros,
Ignaros peccare suique excurrere fines
Obsequii, quod nec flagrans remoratur edendi
Cura, nec importuna sitis, nec prolis habendæ
Impatiens studium distractos occupat; illis
Non gula, non venter, non est distinctio sexus;
Non Ceres est, non bis genitus, non filia spuma
Cordi, indigna suo contemnunt numina cultu.
Quilibet officio vigil excubat; atria servant
Flammantis stellata poli; subsellia cingunt
Augusto substrata throno, despectibus alti
Verticis intenti, quo designante parati
Cæruleas pennis findunt velocibus auras,
Et peragunt opera sublimia jussa fideli.
Non situs est idem cunctis, non omnibus unum
Officium; perstant erecto corpore quidam
(Corpus enim si credis habent) discumbitur illis
Mollius, inflexis genubus reverenter adorant,
Et figunt alii cœlestibus oscula stratis.
Hic laudes celebrans placidi concentibus oris,
Aut agili volucres pertentans pollice chordas
Carmine mirifico totum demulcet Olympum,
Et superas grato modulamine personat aures.
Ille polo non invitus delabitur exul,
Nube coruscantes humeros indutus opaca,
Præfectus custosque datus mortalibus; oras
Perlustrat sibi commissas; bona, prava recenset
Facta, fovet donis meritos, pœnisque cöercet;
Sustinet auxilio labentes, erigit ipso
Prolapsos, levat oppressos, succurrit egenis ;
Eludit technas exquisitique labores
Consilii, minimo digiti conamina flexu
Subruit immodicas vires jactantia; cursus Humanos tenui sufflaminat objice; forma Conspicuus nulli, et radians caput obrutus umbra Apparet liquidis effectibus. Omnibus ingens
|