CAP. VI.

De Cainano Arphaxadi filio, in vulgata editione Græca memorato, et commentitiis illius annis in sacram chronologiam non admittendis.

;

PRÆTER Cainanem illum, Enoshi filium inter veteris mundi patriarchas celebrem": duo ejusdem nominis alii post diluvium in editione Græca adjecti leguntur, quos Moses omnino non agnoscit: Semi dictus filius unus Arphaxadi vero alter, in Christi genealogia Lucæ cap. III. ver. 36. pariter commemoratus. Quæ apparens inter Lucam et Mosem dissonantia perplexam illam quæstionem excitavit, cui solvendæ imparem se fuisse Beda profitetur; in præfatione commentariorum suorum in Acta apostolorum, difficultatis rationem sic exponens : "Lucas testimoniis Græcis utitur potius quam Hebræis. Ex quo accidit quod maxime miror, et propter ingenii tarditatem vehementissimo stupore perculsus nescio perscrutari, qua ratione, cum in Hebraica veritate a diluvio usque ad Abraham decem tantum generationes inveniantur, ipse Lucas, qui Spiritu Sancto calamum regente nullatenus falsum scribere potuit, undecim generationes, juxta Septuaginta intrepretes adjecto Cainan, in evangelio ponere maluit;" et in erratione evangelii secundum Lucam; "Scito ergo beatum Lucam generationem Cainan de Septuaginta interpretum editione sumpsisse; ubi scriptum est, quod Arphaxad centum triginta quinque annorum genuerit Cainan, et Cainan cum centum triginta

a Genes. cap. 5. ver. 9.
e Genes. cap. 11. ver. 12.

b Ibid. cap. 10. ver. 22.

fuerat annorum genuerit Sela. Sed quid horum sit verius, aut utrumque verum esse possit, Deus noverit."

Quæ tanti viri modestia inconsideratam Antonii Contii temeritatem satis redarguit: qui hinc occasione arrepta, in notis ad secundum caput Chronologiæ Nicephori CP.contra Hebraicæ veritatis defensores ita debaccatur: "Cum computationi Septuaginta interpretum suffragetur divini Lucæ evangelista genealogia a Christo ad Adamum replicata; nefas duxit tam Græca quam Latina ecclesia Hebraicam sequi numerationem, ac non potius eam amplecti quæ ex evangelio autoritatem accipit. Eant nunc novi Pseudo-Christiani et Hebraisantes molestissimi, qui Judaica obstinatione et nuda literarum atque apicum autoritate freti, adversus divinam Septuaginta interpretum translationem, et cum translatione conjunctam prophetiam, et Hebraicorum mendorum emendationem, quotidie blasphemant."

Latinæ vero ecclesiæ usum in notis ad præcedens Nicephori capitulum, ita ille confirmaverat: "Ecclesiæ occidentales chronologiam ex vetere Septuaginta interpretum editione mordicus retinuerunt: ut testantur Beda, Isidorus, auctor fasciculi temporum, Hugo et alii passim auctores. Sed et argumentum hujus rei evidentissimum præbent tabulæ quæ quotannis in ecclesiis cathedralibus Franciæ cum cereo paschali publice proponuntur." Neque interim animadvertit, et Bedam in martyrologio (nam extra illud, ubi de temporum ratione ex professo agit, Hebraicam illum veritatem secutum esse constat) Isidorum et minorum illos gentium ab eo nominatos auctores, ipsasque illas ab eo productas tabulas ecclesiasticas, ejusmodi ex Septuaginta editione petitam chronographiam retinuisse, quæ Cainanem tamen, in quo tantopere Contius sese jactitat, ejusque annos prorsus e medio sustulerit. Talem enim, ab Eusebio acceptam, numerandi annos mundi rationem, non martyrologia solum, Romanum, Usuardi, Rabani, Adonis et aliorum (ad diem 25. Decembris) usurparunt: sed Latini etiam chronologi et historici, Hieronymus in chronico, Orosius, Idacius, Victorius

d Lib. 1. cap. 1.

in paschali computo, Prosper, Victor Tunnunensis, Marcellinus Comes, Cassiodorus, Isidorus, Gregorius Turonensise, author appendicis ad Aimoin. historiam adjectæ, Nennius in historia Britonum: quibus et ille addatur qui de mirabilibus sacræ Scripturæ scripsits, et quotquot alii vel a diluvio ad Abrahamum, annos 942. vel ab Adamo ad Christum annos 5199. numeraverunt. Ita enim Hermannus Contractus in chronico suo, Dominum nostrum natum scribit, "transactis ab initio mundi secundum Hebraicam veritatem annis 3952. secundum Septuaginta interpretes vero 5199." et 250. post eum annis, Bartholomæus Cottomius Norwicensis monachus, in Angliæ historia: "Ab origine mundi," inquit, " usque ad annos gratiæ, 5199. quicquid alii dicant; quorum redarguitur contradictio et varietas."

Unde, quum hi qui in aliis Septuaginta interpretum supputationem sunt secuti, in annorum Cainanis adjectione illos dereliquerint; eos satis mirari non possumus, qui in aliis textus Hebraici calculum amplexati, in Cainanis solius annis sequendos sibi Septuaginta censuerunt. Itaque argumenta, quibus ad id faciendum sunt inducti, jam expendenda veniunt: quorum primum, et omnibus commune, est ejusmodi. Si generatio Cainanis inter Arphaxadum et Salam sit interponenda: annorum illorum numerus, quibus ante genitum Salam vixit Cainan, ad Hebraicam chronologiam necessario est adjiciendus. Sed generatio Cainanis inter Arphaxadum et Salam est interponenda. Ergo annorum illorum numerus, quibus ante genitum Salam vixit Cainan, ad Hebraicam chronologiam necessario est adjiciendus.

Propositionem vero illam hypotheticam docti quidam negant; et, admissa Cainanis interpositione, numerum tamen annorum Hebraicæ chronologiæ idcirco necessario esse augendum minime concedunt. Ut enim in Christi genealogia, Matthæi capite I. ver. 8. Joram dicitur ge

f Lib. 4. cap. 54.

e Lib. 1. histor. Francor. cap. 7.
Lib. 2. cap. 4. in 3. tomo operum Augustini.

nuisse Oziam; quamvis proxime Ochoziam ille genuerit, Oziæ proavum: ita et dici potuisse, ab Arphaxado genitum fuisse Salam, ut ab avo nepotem; intercedente proximo Arphaxadi filio Cainane1. “Quod si vere Arphaxad," ait Genebrardus, "genuit Cainan, deinde Cainan Selam: genuit Cainan anno 18. et Cainan Selam anno 17. Qua ratione Sela natus est ipsi Arphaxad, cum Arphaxad ageret 35. annum;" sicut in textu habetur Hebraico. Ubi si quis cum doctissimo Spanhemio1 nobis objiciat, non agi hic περὶ τῶν δυνατών, sed περὶ τῶν VTOV, non de possibilibus, sed de gestis: meminisse illum oportebit, non opponentium partes nunc a nobis suscipi, quibus a posse ad esse argumentari non est licitum, sed respondentium, et quidem ad conditionatam propositionem respondentium; cujus negandæ sufficiens redditur ratio, quum fieri posse ostenditur ut illud non contingat, quod hypothesi sua admissa, disputator necessario inde consequi affirmaverat. Atque ita negatæ propositionis probabili, et a Fr. GomaroTM probata, ratione reddita; assumptionis refutationem a Petro Possino hisce verbis propositam, subjicere pergimus.

"Magnis" viris assentior, Abulensi, Eugubino, Cajetano, Cornelio Jansenio episcopo Gandavensi, Sixto Senensi, Genebrardo, Benedicto Pererio, Cornelio a Lapide, Dionysio Petavio, aliisque antiquioribus et recentioribus multis nullum unquam fuisse inter homines Cainanum qui Arphaxad quidem filius, Salæ vero pater extiterit. Id invicto argumento conficere mihi videor affirmatione diserta Mosis, genitum ab Arphaxado Salam narrantis. Quod testimonium quin prout sonat, ac prout jacet accipiendum sit, causa nulla idonea potest afferri. Si ergo cum idem Moses, eodem loco, genitum aut a Semo Arphaxadum, aut a Sala Heberem, divina qua valuit autoritate, revelasse nobis creditur, proprie et àuéows Heberem

Genes. cap. 11. ver. 12.

* Genebrard. chron. ann. mund. 1659.

Luc. cap. 3. ver. 36.

Spanhem. Dub. evang. part. 3. dub. 23. sect. 29. m In libelli de genealogia Christi cap. 2.

"Possin. Dialectic. theogenealogic. cap. 2.

Salæ fuisse patrem, Semo Arphaxadum filium; adeo ut qui proferre auderet alios quosdam quorum generatio media inter istos fuerit, convitio repellendus videretur, tanquam temerarius et lumini rebellis, divinæ, inquam, revelationis, per Moysen Sancti Spiritus interpretem, nobis oblatæ contemptor contumax: non video quis superesse locus possit isti de insititio Cainano sententiæ.'

Adjiciantur his et Benedicti Pererii illa. "Sic cum animo meo reputare soleo. Aut hæc generatio Cainan ignota fuit Mosi, aut nota. Ignotam fuisse Mosi, quæ perspecta fuerit et cognita Septuaginta interpretibus, quis audeat dicere? cum Moses tanto propior quam illi, fuerit illi ætati, solusque illorum temporum historiam tanta cum diligentia et cura conscripserit. Sin autem ea generatio nota fuit Mosi; cur igitur eam prætermisit? præsertim autem cum ejus generationis vel adjectio vel detractio non parum variet chronologiam, quæ inter diluvium et Abraham a Mose describitur: quam quidem chronologiam voluisse Mosem integre, exacte ac perfecte tradere, illud est clarissimum indicium, quod seriem generationum quæ fuerunt inter diluvium et Abraham distincte et accurate percenset, et suos cuique generationi annos subtiliter computatos proprie assignet. Qui fit igitur credibile Mosen, generatione Cainan prætermissa, vitiosam nobis chronologiam aut voluisse tradere, aut, cum minime vellet, inscienter tamen tradidisse? Equidem diu multumque cogitans, nullam rationem, quæ mihi animum expleret, reperire potui, cur Moses generationem Cainan, siquidem ea inter Arphaxad et Sale intercessit, præterire debuerit aut potuerit. Nam quod aiunt quidam, voluisse Mosen generationes quæ fuerunt ante et post diluvium ad duas tantum decades redigere: id nec probari ab istis potest, et leve ac futile est, nec tale ut propter id debuerit Moses chronologiam, cujus exacta cognitio magni erat momenti, perturbare atque confundere. His adde, quod saltem in libris Paralipomenon, in quibus supplentur quæ alibi in sacris literis derelicta fuerant, unde nomen etiam

VOL. XI.

• Perer. in Gen. lib. 16. sect. 174, 175.

R R